Орчин үед дээд боловсролын тогтолцоо улам бүр олон улсын шинж чанартай болж байна.
Байкалын Улсын Их Сургууль нь гадаадын олон түншүүдтэй найрсаг харилцаатай орчин үеийн их дээд сургууль юм.
Орос хэл ба соёл хоорондын харилцааны тэнхим
Энэхүү эрхэм зорилгыг биелүүлэхэд гадаадын иргэдэд орос хэл заахтай холбоотой их сургуулийн урт удаан, алдар суут хүмүүнлэгийн уламжлалыг хэрэгжүүлсэн Олон улсын факультет чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.
Өнөөдөр Олон улсын факультетэд харилцан адилгүй зорилгоор ОХУ-д ирсэн гадаадын оюутнууд суралцаж байгаагаас: зарим нэг нь ирээдүйн боловсролоо сонгох, улс орон, уламжлалтай нь танилцахыг хүсч, зарим нь Эрхүүгийн БУИС-д ирж орос хэл болон орос соёл урлагийг судлахаар ирсэн бол харин орос хэлний өндөр түвшний мэдлэгтэй нь өөрийн мэдлэгээ дээшлүүлэхээр шийдэж ирдэг.
Эдгээр оюутнууд ОХУ-д ирж суралцахдаа уг орны хэлний орчинд нь амьдарч, орос хүмүүстэй харилцаж, орос хэлний орчин уур амьсгалыг мэдэрч, орос хэлийг бодитоор нь сонсохыг хүсдэг.
2022 оны байдлаар 10 улсын оюутан, сонсогч байна (БНХАУ, Вьетнам, Монгол, Эквадор, Афганистан, Нигери, Марокко, Экваторын Гвиней, Энэтхэг, Узбекистан).
Өнгөрсөн жил 19 улсын (Герман, Франц, Япон, Өмнөд Солонгос, Лаос, Норвеги, Швейцарь, Нидерланд, Австри гэх мэт) оюутнууд Байкалын улсын их сургуулийг төгссөн диплом болон орос хэл гадаад хэл ба хэлний дадлага хийж төгссөн гэрчилгээ авсан.
Манай факультетэд элсэгчдийн хил хязгаар нэлээд өргөжсөн.
Ийм ч учраас нэршлийг “Олон Улсын” гэдэг болгосон байдаг.
Олон улсын хамтын ажиллагааг дэмжих болон хэл шинжлэл, соёл хоорондын харилцааны чиглэлээр өндөр түвшний мэргэшсэн мэргэжилтнүүдийг бэлтгэх түүний эрхэм зорилго нь өөрчлөгдөөгүй хэвээр байна.
Өнөөдөр факультетийн бүтцэд дараахь зүйлс орно.
- орос хэл, соёл хоорондын харилцааны тэнхим,
- бэлтгэл факультет,
- Гадаад улсын иргэдээс орос хэл нь гадаад хэл шалгалтын төв.
Орос хэл, соёл хоорондын харилцааны тэнхим нь одоогоор хамгийн олон буюу 40 гаруй багш-профессорын бүрэлдэхүүнтэй. Энэ бүрэлдэхүүнд дэд профессор, ахлах багш, туслах, тэр дундаа хятад хэлтэй хүмүүс байдаг. Багш нарын зааж буй хичээлүүд нь бизнес, ажил хэрэгч, ёс зүй болон олон талын хэлбэрээр хэрэгжиж, орос хэлийг төрөлх хэл шиг ба гадаад хэлийг мөн түүнтэй адил байхаар заадаг. Тус тэнхимийн багш нар Хятад хэл, Орос хэл гэсэн хоёр салбарыг төлөөлдөг уламжлалтай. Хамт олны эв нэгдэл, найрсаг уур амьсгал, урам зориг нь орчин үеийн эдийн засаг, хэл шинжлэлийн орчинг сайн мэддэг чадварлаг, өрсөлдөх чадвартай төгсөгчдийг бэлтгэх нийтлэг зорилго дээр нэгддэг.
Багш нарын шинжлэх ухаан, боловсрол, арга зүй, зохион байгуулалтын үйл ажиллагаа нь гадаад оюутнуудад зориулсан сургалтын шинэ хэрэглэгдэхүүн хэвлүүлэх (50 гаруй сурах бичиг хэвлэгдсэн), их сургуулийн шинэ хэвлэл мэдээллийн төсөл болох орос хэлний тухай «Агуу ба Хүчирхэг» радио нэвтрүүлэг, асрамжийн газарт сайн дурын тусламж үзүүлэхэд оюутнуудыг татан оролцуулах гэх мэт олон зүйлд тусгагдсан болно.
Бэлтгэл факультет нь Оросын их дээд сургуульд элсэн орохоор бэлтгэж буй гадаад оюутнуудыг бэлтгэдэг сургалтын 4 чиглэл байдгаас: хэл шинжлэл, эдийн засаг, соёл урлагийн чиглэлүүд, түүнчлэн түнш их дээд сургуулиудын хятад оюутнуудад зориулсан хөтөлбөр хэрэгждэг. Сургалтаа төгссөний дараа орос хэлний мэдлэгийн түвшинг тогтоох улсын баталгаажуулалтын шалгалтыг явуулж, гэрчилгээ олгодог.
Олон улсын факультетэд хэрэгжиж буй боловсролын хөтөлбөрүүд
Байкалын улсын их сургуулийн эртний анд нөхөд, түншүүдүүд БНХАУ-н Манжуурын Орос хэлний дээд сургууль, Манжуурын мэргэжлийн коллеж, Жилиний Санхүү, эдийн засгийн их сургууль (Чанчунь хот), Жуннаний Эдийн засаг, хуулийн их сургууль (Ухань хот); Шаньдун гадаад хэлний мэргэжлийн дээд сургууль (Рижао хот) юм.
Өнөөдөр Олон улсын факультет нь ОХУ-д батлагдсан дээд боловсролын хоёр шатлалт тогтолцооны дагуу БНХАУ-ын түнш их дээд сургуулиудтай хос дипломын хөтөлбөр хэрэгжүүлж байгаа бөгөөд эдгээр нь зөвхөн Эрхүү хотод төдийгүй бүс нутгийн хэмжээнд болдог өвөрмөц онцлогтой.
Хятадад одоо болтол намжаагүй байгаа цар тахлын нөхцөл байдал нь сургалтын үйл явцыг зогсоож чадаагүй бөгөөд хятад/орос хэлний маш сайн мэдлэгтэй хоёр их сургуулийн мэргэшсэн мэргэжилтэн болох хүслийг мохоогоогүй юм.
Хэлний сургуулиуд. Зарим тохиолдолд алсын зайн технологи ашиглан хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлсээр байна. Гэхдээ бид илүү сайн ирээдүйд итгэлтэй байна!
Олон улсын факультет нь зун, өвлийн хэлний сургалтын хүрээнд гадаадын иргэд орос хэл нь гадаад хэл гэдэг богино хугацааны (2-4 долоо хоног) сургалтанд хамрагдаж, орос хэлний түвшин тогтоох шалгалт өгөх боломжтой.
Эрдэм шинжилгээний үйл ажиллагаа. Олон улсын факультет нь олон талт эрдэм шинжилгээ, судалгааны үйл ажиллагаа явуулдаг. Тэнхимийн ажилтнуудын сонирхол нь орчин үеийн шинжлэх ухааны хэл шинжлэл, лингводидактикийн өргөн хүрээний асуудлыг хамардаг:
- «Танин мэдэхүй, прагматик, соёлын тал дээр текстийн дүн шинжилгээ»,
- «Соёл хоорондын харилцааны хэл шинжлэл, лингводидактик, социологийн талууд»,
- «Хэл соёл судлал ба бүс нутгийн топонимикийн олон түвшний хэл шинжлэлийн нэгжийн эсрэг тэсрэг судалгаа»,
- «Бүс нутгийн хэлний бодлогын хүрээнд олон улсын нийгэм-эдийн засаг, хүмүүнлэгийн хамтын ажиллагаа»,
- «Хэл шинжлэлийн боловсролын орчин үеийн арга, технологи».
Тус тэнхимийн судалгааны чухал чиглэл бол орос, хятад хэлний харьцуулсан дүн шинжилгээ юм. Орос, Хятад, Солонгос дахь хэвлэл мэдээллийн орон зайн хэл шинжлэлийн хэрэгслийг судлах шинэ чиглэл идэвхтэй хөгжиж эхэлж байна.
Тус факультет нь гадаадын юутнуудад зориулсан олон арга хэмжээ зохион байгуулдагаас: зөвлөх багшийн хамтаар их сургууль, Эрхүүгийн төв, Эрхүүгийн музей, «Тальцы» угсаатны зүйн музей болон Листвянкатай танилцах аялал; бакалаврын зэрэг олгох хөтөлбөрт шинээр ирсэн оюутнуудад (Оросын оюутнуудтай хамтран) зориулсан оюутны уулзалт; «Орос-Хятад» асуулт хариултын тэмцээн, оюутнууд гадаад хэлээр дуулдаг «Байгалийн долгио» дууны уралдаан; «Орос цай» үдэшлэг (гадаадын оюутнууд өөрсдийн орны цай уух соёлын тухай ярьдаг, орос оюутнууд оросын цай уух соёлын талаар ярьдаг, БУИС-ын «Кудесы» ардын чуулга тоглодог, гадаадын оюутнууд оросын уламжлал, ардын тоглоомуудтай танилцдаг); «Оросын шинэ жил» өглөөний үдэшлэг (орос оюутнууд гадаадын оюутнуудад зориулсан өглөөний тоглолт зохион байгуулдаг бөгөөд ингэснээр ОХУ-д шинэ жилийн баярыг тэмдэглэх уламжлалтай танилцах боломжтой); «Дорнын шинэ жил» тоглолт (ихэвчлэн орос, хятад оюутнууд хамтран бүтээлч дугаар бэлтгэдэг); «Масленица ОУФ-д» өглөөний үдэшлэг (орос хэлний багш нар зохион байгуулдаг); «Миний хайртай их сургууль, факультет, бүлэг» гэрэл зургийн уралдаан, орос оюутнуудад зориулсан «Хамгийн цэвэр ханз» уралдаан, ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох уулзалт, дотуур байранд зочлох, орос оюутнуудтай хамтарсан Витяз хадны аялал, тэшүүрийн талбай, кино театр, дотуур байрны цайны үдэшлэг (хичээлийн жилийн туршид).
«БУИС-н цэнгүүн» арга хэмжээний хүрээнд «Оны шилдэг гадаад оюутан» номинацид гадаад оюутнууд өрсөлддөг. Ихэнх арга хэмжээ нь гадаад оюутнуудыг нийгэм, соёлын дасан зохицоход чиглэгддэг. Тэд зөвхөн оросын түүх, соёлтой танилцаад зогсохгүй, шинэ найз нөхөдтэй болж сурахад нь нөхөрсөг дэмжлэг үзүүлэх, орос хэлийг бодитоор амьдралдаа эзэмшиж хэрэгжүүлэхэд нь тусладаг. Анх удаа ОХУ-д ирж байгаа олон гадаад иргэдийн хувьд хэлний шинэ орчинд дасан зохицох нь маш чухал байдаг.
Факультетийн зөвлөн туслах систем нь мөн асар их үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд бүлэг бүр өөрийн зөвлөх багштай. Хичээлийн жилийн туршид зөвлөх багш нь факультет, их сургууль, бүс нутаг, бүх Оросын хэмжээнд зохион байгуулагдаж байгаа нийгэм, спорт, шинжлэх ухааны арга хэмжээнд хариуцан оролцох үүрэг хүлээдэг.
Тус факультетэд зохион байгуулж буй арга хэмжээг БНХАУ-ын Ерөнхий консулын газар, Монгол Улсаас Эрхүү хотод суугаа Ерөнхий консулын газрын албан ёсны төлөөлөгчидтэй нягт хамтран ажиллаж, арга хэмжээ зохион байгуулж оюутнуудад өөрийгөө илэрхийлэх, авьяас чадвар, амжилт, амжилтын үр дүнг харуулах нэмэлт хөшүүрэг болж өгдөг. Уралдааны шүүгчдийн бүрэлдэхүүнд Хятадтай хамтран ажилладаг компаниудын захирлууд, Эрхүүгийн хэл шинжлэлийн төвүүдийн төлөөлөгчид зэрэг боломжит ажил олгогчдыг урьж оролцуулдаг.
БНХАУ-ын Консулын газраас жил бүр хятад, оросын шилдэг оюутнуудыг Хятадын шинэ жилийн баярт зориулан албан ёсны хүлээн авалтад урьж оролцуулдаг.
Олон улсын факультетийн үйл ажиллагааний талаар жил бүр гаргадаг “Олон улсын факультетийн мэдээ” сонины тусгай дугаарт тусгадаг.
Өнөөгийн Олон улсын (хуучнаар Орос-Хятадын) факультет байгуулагдсан түүх, түүний үүсэл болон хөгжлийн үе шатуудыг зөвхөн үүслийн нь эхэнд байсан гэрчүүд л санаж байгаа. Иймд анхны декан Татьяна Анатольевна Пруцкихт хандахгүй байхын аргагүй бөгөөд тэрээр манай факультетийн бий болгох үзэл санааг эхлүүлэгч ба өөр хэн ч энэ талаар илүү ихийг хэлж чадахгүй билээ.
Түүхийн цар хүрээ, орчин үеийн амьдралын хурдацтай өсөлтийн хувьд 10 жил бол богино хугацаа боловч хувь хүн, факультет, их сургуулийн хувьд бол хангалттай урт, чухал, хариуцлагатай үе юм. 2012 оны 9-р сард Ректор М.А.Винокуров Орос-Хятадын факультет байгуулах шийдвэр цаг үеэ олсон бөгөөд зөв байсныг өнөөгийн геополитикийн нөхцөл байдал нотолж байна. Өнөөдөр Орос, Хятадын харилцаа иж бүрэн стратегийн түншлэл урьд байгаагүй өндөр түвшинд байна.
Өнөөдөр Орос, Хятадын харилцаа иж бүрэн стратегийн түншлэл урьд байгаагүй өндөр түвшинд байна. Хоёр талын харилцааны дүр төрх нь улс хоорондын харилцааны энэ хэлбэрийн өвөрмөц байдлыг харуулж байна. Хоёр орны нягт хамтын ажиллагаа нь худалдаа эдийн засаг, санхүү хөрөнгө оруулалт, хөдөө аж ахуй дэд бүтэц, шинжлэх ухаан технологи, боловсрол хүмүүнлэгийн солилцоо, цэргийн салбар, олон улсын харилцаа зэрэг олон салбарыг хамарч байна.
Орос-Хятадын боловсролын салбарын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд их сургуулиуд өөрсдийн хувь нэмрээ оруулж байгаа нь дамжиггүй юм. Орос, Хятадын орчин үеийн боловсролын орон зай дахь дэлхийн нэгдэх үйл явцын хүрээнд олон улсын их дээд сургууль хоорондын хамтын ажиллагааны хэлбэр, агуулга өөрчлөгдөж байна. Цоо шинэ боловсролын чиглэлүүдийн нэг бол хос дипломын хамтарсан хөтөлбөр юм.
Орос-Хятадын факультетийг бий болгох үндэс нь тэнхим хоорондын, факультет хоорондын, их сургууль хоорондын болон олон улсын хамтын ажиллагааны шинэлэг хэлбэрүүд дээр яг тавигдсан юм.
ОХФ-ийг үүсгэн байгуулсан түүхийг Дэлхийн эдийн засгийн факультет хятад хэлийг хоёрдагч гадаад хэл болгон судлах шийдвэр гаргасанаар 1989 оноос эхлэх ёстой бөгөөд 1998 онд Хятад хэлний статус өөрчлөгдөж, анхдагч гадаад хэл болон өөрчлөгдөж, улмаар 2012 онд Хятад хэл дээр олон улсын боловсролын хөтөлбөрүүд бий болж эхэлсэн. ОХФ нь өөртөө орос оюутнуудад зориулсан хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг орос-хятадын факультет, голдуу БНХАУ-с ирсэн, гадаадын иргэд суралцдаг олон улсын факультет болон бакалаврын болон магистрын хөтөлбөрт суралцах гэж буй гадаадын иргэдийг бэлтгэдэг бэлтгэл факультет гэсэн их сургуулийн гурван дэд салбарыг нэгтгэсэн. Бид шинэ факультетэд ямар нэр өгөх вэ гэж бодож, үндсэн бүрэлдэхүүн нь орос, хятад оюутнуудаас бүрдэж байсан тул шинэ дэд салбартаа «Орос-Хятадын факультет» гэсэн нэр өгөхөөр болсон.
Тухайн үед тус факультет 200 орчим оюутантай байсан бөгөөд хэлний бэлтгэлийн тэнхимд 12 багш ажиллаж Бээжингийн Гадаад эдийн засаг, худалдааны их сургуультай «Дэлхийн эдийн засаг», Шэньян Политехникийн их сургуультай «Байгууллагын менежмент» чиглэлээр орос оюутнуудад зориулсан хос диплом олгох хоёр хөтөлбөр явуулж байсан .
Дараа нь ОХУ-ын оюутнуудад зориулсан «Хууль судлал», «Худалдаа» гэсэн чиглэлээр шинэ хөтөлбөрүүд, Хятад оюутнуудад зориулсан «Дэлхийн эдийн засаг», «Олон улсын сэтгүүл зүй», «Санхүү, зээл», «Аялал жуулчлал» хөтөлбөрүүд гарч, гадаадын иргэдэд зориулсан «Магистрт бэлтгэх» өвөрмөц хөтөлбөр нээгдэв.
2018 онд бэлтгэл үйл ажиллагааны дараа факультет «Орос хэл нь гадаад хэл» гэсэн шинэ бакалаврын хөтөлбөрийг нээж, голчлон түнш их сургууль болох Манжуурын Орос хэлний дээд сургуулийн Хятад оюутнуудад зориулагдсан, «Орос хэлийг гадаад хэл болгон заах онол, арга зүй» магистрын хөтөлбөрийг нээсэн.
1989 онд Байкалын их сургуульд гарч ирсэн хятад хэлний анхны багш нар орос хэлний тэнхимд томилогдон, дараа нь Хэлний сургалтын төвийн хүрээнд дорно дахины хэлний бие даасан тэнхим байгуулагдаж, 2012 онд орос судлаачид, синологчид дахин нэгдэн хэлний сургалтын албанд нэгдэж, боловсон хүчнийг бэлтгэх нийтлэг даалгаврыг өндөр түвшинд биелүүлсэн нь сонирхолтой юм.
Багшлах сайн боловсон хүчнийг явцын үед бүрдүүлж; сургалтын үйл явцын гол холбоос нь багш оюутнууд юм.
ОХФ буюу өнөөгийн Олон улсын факультет нь санаа бодол нь нэгдсэн мэргэжилтнүүд, эрч хүч, бүтээлч, зоримог, хариуцлагатай мэргэлжилтэн бүрдсэн хүчирхэг баг болж ажилладаг.
Тус факультет оршин тогтнох арван жилийн хугацаанд олон сайхан уламжлал бий болон тогтсон. Хятад-сэтгүүлч оюутнууд орос хэл дээр анхны хэвлэлээ хэвлүүлэх факультетийн сонин бий болсон билээ. Жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг олон улсын оюутны эрдэм шинжилгээ, практикийн бага хурал «Орос, Азийн орнууд: соёлын яриа хэлэлцээ (уламжлал ба орчин үеийн байдал)», ОХУ-ын оюутнуудад зориулсан «Бүс хоорондын бизнесийн хятад хэлний тэмцээн», гадаадын оюутнуудад зориулсан «Оросын бүс судлалын олимпиад» юм. Орос, хятад хэл, соёлыг илүү гүнзгий судлахад тусалдаг төрөл бүрийн арга хэмжээнүүд.
Факультетийн онцлог, гол зорилго нэг нь гэр бүл дэх найрсаг дулаан уур амьсгал, харилцан туслалцах, дэмжлэг үзүүлэх, оюутан, багш бүрийн үнэ цэнэ, ач холбогдол, хамгийн агуу зорилго, зорилтуудыг дэвшүүлж, түүнд хүрэх явдал юм.
Олон улсын факультетийн үйл ажиллагааны өөр нэг чухал тал бол олон улсын хамтын ажиллагааг дэмжих хариуцлагатай эрхэм зорилго болох гадаадын түнш их дээд сургууль, байгууллага, компаниудтай харилцах явдал юм.
Гадаад хэл дээрх баримт бичигтэй ажиллах, орчуулга хийх, ажил хэргийн ёс зүй, эелдэг байдал нь боловсролын үйл явцыг зохион байгуулахад оролцогч бүх оролцогчдын ажлын чухал ач холбогдол ба гол зорилго, зарчим юм.
Олон асуудлыг шийдвэрлэхэд дэмжлэг туслалцаа үзүүлдэг БНХАУ-ын Ерөнхий консулын газар болон Монгол Улсаас Эрхүү хотод суугаа Ерөнхий консулын газарт гүнээ талархаж байгаагаа илэрхийлье.
Тус факультетийн үр дүнтэй байдлын хамгийн сайн нотолгоо бол төгсөгчдийн амжилт бөгөөд ОХФ-ийн олон төгсөгчид Орос, Хятадад магистрын хөтөлбөрөө амжилттай дүүргэж, аспирантурт үргэлжлүүлэн суралцаж, төрийн болон хувийн томоохон компаниудад ажиллаж байна. БНХАУ-д магистрын зэрэг хамгаалсан ОХФ-н төгсөгч Юлия Назина өнөөдөр тус факультетэд ажиллаж байна. Энэ нь төгсөгчид төрөлх сургуульдаа буцаж ирэн ажиллах нь их сургуулийн үр дүнтэй байдлын үзүүлэлт биш гэж үү!
Орос-Хятадын/Олон улсын факультетийн эрхэм хүндэт хамт олон, оюутнууд, төгсөгчидөө! Төрөлх факультетдаа цаашдын хөгжил цэцэглэлт, тогтвортой хөгжил, боловсрол, шинжлэх ухаан болон олон улсын үйл ажиллагаанд нь шинэ ололт амжилтуудыг хүсэн ерөөе. Боловсролын үйл ажиллагааны зах зээлд эзлэх байр суурь, өрсөлдөх чадвар бэхжиж, сайхан уламжлал хадгалагдаж, ирээдүйтэй төслүүд хэрэгжиж, мэргэжлийн томоохон ажлууд шийдэгдэж, авьяаслаг багш, оюутан, төгсөгчдийн нэрс алдарших болтугай! Хүрсэн өндөрлөгүүд нь шинэ оргилуудыг эзлэхэд хувь нэмрээ оруулах болтугай! Эрүүл мэнд, шавхагдашгүй өөдрөг үзэл, гэгээлэг санаа, амар амгалан, сайхан сэтгэл болон хөгжил цэцэглэлтийг хүсье!
Хүндэтгэл, талархлаар,
Татьяна Пруцких